.jpg)
„Nauczenie wartości to najważniejsza rzecz, jaką możemy zrobić dla szczęścia dziecka”
„Nauczenie wartości to najważniejsza rzecz, jaką możemy zrobić dla szczęścia dziecka” Linda i Richard Eyre
Wartości, to bardzo szczególny aspekt naszego życia i nie wystarczy wiedzieć co jest dobre, a co nie.
„ Mocny system wartości i umiejętność kierowania się nim w życiu to najważniejszy kapitał, w jaki powinniśmy wyposażyć dziecko” - podkreśla I. Koźmińska w swojej książce pt. Z dzieckiem w świat wartości. Najważniejsza w nauczaniu wartości powinna być świadomość dorosłych, że nie teoria, lecz ich własny przykład i zachowania najgłośniej przemawiają do dzieci.Wychowanie i poznanie systemu wartości rozpoczyna się w rodzinie, a przedszkole je kontynuuje i ukierunkowuje.
Do wartości tych należą:
1. Szacunek 2. Uczciwość 3. Odpowiedzialność 4. Odwaga 5. Samodyscyplina 6.Pokojowość 7. Sprawiedliwość 8. Szczęście, optymizm, humor 9. Przyjaźń i miłość 10. Solidarność 11.Piękno 12. Mądrość
Wprowadzenie wartości SZACUNEK jako grzeczności połączonej z troską o uczucia i dobro drugiej osoby;
- grzeczność w słowach (grzeczne i niegrzeczne zwroty),
- grzeczność w gestach i zachowaniu,
- dbałość o dobro innych,
- zaspokajanie potrzeb innych osób,
- poszanowanie odmienności a tolerancja,
- dotrzymywanie słowa danego samemu sobie i innym,
Wprowadzenie wartości UCZCIWOŚĆ jako mówienie i poszanowanie prawdy, rzetelności, nieprzywłaszczania sobie cudzej własności, stosowania zasady bezstronnościi równości praw;
- prawdomówność i poszanowanie prawdy,
-nieprzywłaszczanie sobie cudzego mienia,
-rzetelność,
- stosowanie zasady bezstronności i równości praw
Wprowadzenie wartości ODPOWIEDZIALNOŚĆ jako rzetelne wypełnianie swoich obowiązków, dbania o dobro i zapobieganie złu, a także gotowości do ponoszenia konsekwencji własnych wyborów i zachowań;
- skutki braku odpowiedzialności,
- rzetelne wypełnianie swoich obowiązków,
- odpowiedzialność za własne uczucia,
- odpowiedzialność za własne szczęście.
Wprowadzenie wartości „ODWAGA” jako podejmowanie trudnych, służących dobru decyzji oraz przeciwstawiania się złu;
- podejmowanie nowych wyzwań (ze zwróceniem uwagi na konsekwencje),
- przyznawanie się do winy,
-pokonywanie nieśmiałości,
- zawieranie znajomości,
- patrzenie ludziom w oczy.
Wprowadzenie wartości „SAMODYSCYPLINA” jako konsekwentne rozwijanie własnego potencjału, kształtowanie u siebie prawidłowych nawyków umożliwiających skuteczne, zgodne z wartościami działanie;
- rola rodziców we wprowadzaniu samodyscypliny,
- planowanie,
- umiar,
- rozwijanie własnego potencjału
Wprowadzenie wartości POKOJOWOŚĆ jako unikanie przemocy i poszukiwanierozwiązań uwzględniających interesy wszystkich zainteresowanych stron;
- przemoc jako nadużycie siły lub pozycji,
- rozwiązywanie konfliktów,
- radzenie sobie ze złością,
- bierna agresja,
- wybaczanie,
- pojednawcze słowa i gesty.
Wprowadzenie wartości SPRAWIEDLIWOŚĆ jako uczciwość w ocenianiu i sądzeniu, przestrzegania zasady równości praw, poszanowania prawdy oraz prawości postępowania, czyli ludzkiej przyzwoitości, postępowania fair;
- jednakowe prawa dla wszystkich,
- podejmowanie sprawiedliwych decyzji,
- sprawiedliwość wyrazem dojrzałości.
Wprowadzenie wartości SZCZĘŚCIE, OPTYMIZM, HUMOR jako trwałego zadowolenia, wewnętrznej harmonii i spokoju;
- odpowiedzialność za swoje szczęście,
- optymizm warunkiem szczęścia,
- humor jako nieodłączna część optymizmu.
Wprowadzenie wartości PRZYJAŹŃ I MIŁOŚĆ jako bliskiego związku między osobami, opartego na wzajemnej sympatii, życzliwości, szczerości, gotowości do pomocy oraz czerpaniu przyjemności z przebywania razem;
- rola dorosłych w uczeniu dzieci przyjaźni i miłości,
- lojalność wobec przyjaciela,
- wierność.
- miłość jako uczucie do drugiej osoby, ale także jako więź emocjonalna z miejscem lub społecznością (patriotyzm).
Wprowadzenie wartości SOLIDARNOŚĆ jako gotowość do pomocy, wsparcia oraz poczucia współodpowiedzialności w obliczu czyjejś potrzeby. Także jako dzielenia się obowiązkami.
- czy solidarność się opłaca?,
- świat bez solidarności.
Wprowadzenie wartości PIĘKNO jako coś, co nas zachwyca i czyni nas lepszymi.
- różne rodzaje piękna,
- brzydki i piękny świat,
- piękne cechy,
- piękno fizyczne a piękno duchowe,
- nasze powinności względem piękna.
Wprowadzenie wartości MĄDROŚĆ jako celowe przyczynianie się do dobra poprzez właściwe wybory;
- co to jest dobro,
- rozmawiamy z mądrością
- mądrość jako przewidywanie konsekwencji swojego postępowania.
- przejawy mądrości.
Propozycje zabaw z dziećmi kształcących wartości moralne.
SZACUNEK
Magiczne słowa i gesty- dzieci biegają po pokoju a rodzice je łapią Dziecko może się uwolnić mówiąc Proszę mnie wypuścić . Dziękuję. Jeśli zapomni o słowach proszę i dziękuję daje fanta którego musi potem wykupić.
Rozmowa telefoniczna- pokaz elementów rozmowy
-powitanie osoby
-przedstawienie się
-używanie słów proszę, dziękuję, przepraszam.
UCZCIWOŚĆ
Dworzec kolejowy- wskazanie złego kierunku (odjeżdża pociąg osoby pytającej).
Sprzątanie zabawek – dziecko starannie sprząta zabawki. Dorosły pyta , kto tak pięknie posprzątał? Inny dorosły uczestniczący w scence woła : To ja , to ja ! i dostaje pochwałę oraz nagrodę. Omawiamy przyczyny i konsekwencje takiego kłamstwa oraz uczucia uczestników scenki .
ODPOWIEDZIALNOŚĆ
Słoik czasu– wypełnianie słoja, który jest symbolem doby obowiązków (piłeczki, klocki ) i przyjemności (kasza, ryz, piasek). Omówienie sytuacji, co się stanie jeśli wykorzystamy czas na przyjemności a zabraknie nam go na obowiązki.
Nitki nawyków- wyjaśnienie że ze złymi nawykami, często powtarzanymi trudno jest zerwać czego symbolem są gęsto przeciągnięte między dwoma patykami nitki. Jednocześnie zwracamy uwagę, że dobre nawyki poprzez powtarzanie stają się mocniejsze.
ODWAGA
Pytania na spacerze- pokonywanie nieśmiałości i wyrabianie odwagi w kontaktach z innymi ludźmi poprzez zadawanie prostych pytań o godzinę, wyjście itp. Ponadto jest to ważna społeczna umiejętność – proszenie o pomoc
Witanie się i przedstawianie- pokaz prawidłowego sposobu witania siei przedstawiania z podkreśleniem ważności kontaktu wzrokowego.
SAMODYSCYPLINA
Planowanie- opracowanie zadań na cały tydzień , przydzielanie punktów wieczorem po każdym dniu (np. serduszka), wybór mistrza dyscypliny po tygodniu.
Zabawa Skrajności - podanie skrajności i omówienie ich skutków.
Zabawa Król Midas - należy uczulić dzieci, że są działania których nie należy podejmować nigdy np. zabijać, kraść.
POKOJOWOŚĆ
Zabawa Kamyk w bucie- uzmysłowienie znaczenia wybaczania.
Zabawa Pojednajmy się- ćwiczenie aktu przeprosin z użyciem zwrotów grzecznościowych.
SPRAWIEDLIWOŚĆ
Zabawa dla dzieci „Zapałki i kredki”- pokaz sprawiedliwego i niesprawiedliwego podziału. Zabawa „Podział cukierków”- dzielenie cukierków między dziećmi w sytuacji gdy nie dla wszystkich wystarczy, omówienie uczuć.
SCZĘŚCIE ,OPTYMIZM, HUMOR
Humor i dowcip nie powinny nikogo ranić. Zabawa Szklanka w połowie” - omówienie koncentrowania się na złych i dobrych aspektach. Zabawa „Kłucie w bucie” - -omówienie skłonności do koncentrowania się na trudnościach i problemach a nie dostrzeganiu pozytywów
PRZYJAŹŃ
Zabawa „Przepis na przyjaźń”– wspólne ułożenie receptury na przyjaźń w formie przepisu kulinarnego. Zabawa „Zaufanie do przyjaciela”— ćwiczenie odpowiedzialności za drugą osobę, omówienie zaufania do przyjaciela. Zabawa „Cieplutkie uczucia” – obdarowywanie kolorowymi rekwizytami (samodzielnie przygotowanymi ) swoich bliskich i głośne wyrażanie uczuć.
SOLIDARNOŚĆ
Zabawa „Prowadzenie głosem”- omówienie pomocy i polegania na innych. Zabawa „Wiązka patyków”- dzielenie się zadaniami w celu wykonania zadania. Zabawa „Babcia za dziadka, dziadek za rzepkę”– współdziałanie i jego brak.
PIĘKNO
„Bajka o lisie i sowie” – uzmysłowienie , że piękno jest czymś niejednoznacznym, że nie wszystkim podoba się to samo. Rozmowa na temat „Najpiękniejszy kwiat”- piękno jest czymś innym dla każdego z nas.
Piękne zachowania i postawy: - ratowanie innych, troszczenie się o słabszych wspieranie dobrym słowem i pomocą. Zabawa „Brzydki i piękny świat”- wykonywanie prac na temat rzeczy pięknych i pozbawionych piękna, omówienie ich.
MĄDROŚĆ
Co to są rady starszych, po co istnieją i dlaczego społeczeństwa powierzały im swoje sprawy? Zabawa „Zwierciadło mądrości”- znaczenie konsekwencji naszych wyborów.
Prowadzenie rozmów dotyczących konkretnych sytuacji życiowych a pozwalających na analizę konsekwencji podejmowanych decyzji .
Opracowano na podstawie książki „Z dzieckiem w świat wartości” autorstwa Ireny Koźmińskiej i Elżbiety Olszewskiej.